Türkiye
Cumhuriyeti Devleti dünyanın herhangi bir bölgesinde doğal afet olduğu zaman
ilk yardıma koşan ülkelerin en başında gelmiştir. Ülkemizin yakın tarihindeki
insan kaynaklı kriz ve doğal afetlere yönelik acil insani yardım yaptığı
ülkeler ve olaylar şunlardır:
“2004 sonunda meydana gelen Güneydoğu
Asya depremi, 2005‘teki Pakistan depremi,
Lübnan’da yaşanan insani kriz, 2008 yılının sonunda patlak veren Gazze
Krizi, 2010 yılında meydana gelen Haiti ve Şili depremleri ile Pakistan’da
yaşanan sel felaketi, 2011 yılında meydana gelen Japonya depremi, 2013 yılında
Filipinler’de meydana gelen tayfun yardım etmiştir. 2014 yılında Balkanlar’da
meydana gelen sel felaketi ve Gazze’ye yönelik saldırı, 2015’de Nepal depremi
ile Irak’taki çatışmadan kaynaklı insani kriz, 2015 ve 2016’da Yemen ve
Libya’daki insani kriz ile 2016’da Makedonya’daki sel felaketi sonrasında
gerçekleşen yardım operasyonları önemli yer tutmuştur. Ayrıca bu bağlamda
insani yardımlarımız 2017 yılında Kolombiya ve Gürcistan’da, 2018 yılında
Vietnam, Laos ve Endonezya’ya yardım etmiştir.
2019 yılında ise Mozambik, Afganistan, Arnavutluk, Bangladeş,
Bosna-Hersek, Burkina Faso, Cezayir, Cibuti, Çad, Etiyopya, Filistin, Gambiya,
Güney Sudan, Gürcistan, Irak, İran, Kamerun, Kolombiya,
Komorlar, KKTC, Lübnan, Moğolistan, Myanmar, Namibya, Nijer, OAC, Özbekistan,
Pakistan, Somali, Sudan, Ürdün ve Yemen’e çeşitli yardımlarda bulunmuştur. 2020
yılında ise Afganistan, Arnavutluk, Bangladeş, Çad, Cibuti, Etiyopya,
Filipinler, Filistin, Fiji, Güney Sudan, Kamboçya, KKTC, Kuzey Makedonya,
Myanmar, Nijer, Özbekistan, Pakistan, Romanya, Somali, Tanzanya, Tunus,
Ukrayna, Ürdün ve Yemen’e yardım etmiştir. 2021 yılında Bosna-Hersek, Fiji,
Guatemala, Güney Sudan, Haiti, Hırvatistan, Honduras, Moğolistan, Mozambik,
Panama, Saint Vincent ve Grenadinler, Tacikistan’da, 2022 yılında Afganistan,
Brezilya, Irak, Madagaskar ve Pakistan’da meydana gelen sel felaketi, orman yangını,
deprem, kasırga, yanardağ patlaması gibi doğal afetler nedeniyle nakdi ve ayni
yardımlar gerçekleştirilmiştir.” (
Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Resmi Sitesi, https://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin_-insani-yardimlari.tr.mfa, Erişim Tarihi:18.02.2023)
Suriye iç savaşında olduğu gibi elbette Türk Devleti bu liste
dışında farklı ülkelere faklı nedenlerden dolayı da yardım ve desteklerde bulunmuştur.
Azerbaycan – Ermenistan veya Venezuela meselelerinin örneğinde olduğu gibi…
Yine Türkiye’nin bölgesinde güçlenen ve sözü geçen bir ülke
haline gelerek uluslararası arenada etkin rol oynaması ve dünya siyasetinde
dengeleri değiştirebilen bir konuma yükselmesi de Türkiye’nin ciddiye alınıp
dostluk kurulmak istenen bir ülke olmasına neden olmuştur. Ancak şu bir
gerçektir ki Türk Devleti yapmış olduğu bu insani yardımlar ile hem bölge
halkının sevgisini kazanmış hem de dünyanın birçok ülkesiyle her ne kadar
ülkeler arasında dostluk değil çıkar ilişkisi olsa da bu yardımları sayesinde birçok
dostluk da kazanmıştır. Bu nedenle 6 Şubat’ta asrın felaketi olarak
nitelendirilen depremde Türkiye insani yardım konularındaki duruşunun
karşılığını birçok ülkeden yardım ve destek görerek almıştır.
Tarihin en ağır felaketlerinden birisini yaşayan Türkiye’ye
uluslararası toplumdan daha önceden görülmeyen düzeyde dayanışma ve destek
görülmüştür. Başta insani yardımlar olmak üzere arama ve kurtarma çalışmaları,
sahra hastanesi kurma gibi birçok alanda çalışan 80’den fazla ülke 7 Binden
fazla personel ile sahada çalışmalara katıldı. Avrupa Birliği de tarihinin en
büyük insani yardımlarını Türkiye için yaptı. Dışişleri Bakanlığının yaptığı
açıklamalara göre 100 ülkeden yardım teklifi geldiğini ve 76 ülkenin sahada
aktif olduğunu, 12’sinin çalışmalarını tamamlayarak ülkelerine geri döndüğünü
ifade etmiştir.
Sadece Avrupa ülkeleri değil Türk Dünyası ve Ortadoğu
ülkeleri de aynı şekilde hem ayni hem de nakdi yardımlarda bulunmuştur.
Türk Dünyasında başta Azerbaycan olmak üzere Kazakistan,
Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan yaşanan felaketin hemen ardından arama
kurtarma ekiplerini ve ülke çapında toplanan yardımlarını Türkiye’ye gönderdi.
Ortadoğu’da ise Suudi Arabistan, Katar, Birleşik Arap
Emirlikleri, Kuveyt, Bahreyn ve Umman gibi Körfez ülkelerinde toplanan yardım
400 milyon doları aştı. Körfez ülkeleri yanında Filistin, İsrail, Ürdün, Mısır,
Libya, Tunus, Cezayir, Sudan, Senegal, Güney Afrika, Burundi gibi ülkelerde
Türkiye’ye ayni ve nakdi yardımda bulunmuştur. (Ortadoğu Araştırma Merkezi, https://orsam.org.tr/tr/ortadogu-ve-kuzey-afrika-mena-ulkelerinden-deprem-sebebiyle-turkiyeye-yapilan-yardimlar-2/, Erişim Tarihi:
18.02.2023)
Bunun yanında tarihi bağlarımız olan Kore ve Pakistan gibi
ülkelerde yardımlarını esirgemediler. Tabi bu süreçte devletlerarasında oluşan
olumlu iklim diplomasiye nasıl katkı sağlar gibi sorular sorulmasına neden
olmuştur. Fakat diplomatik kaynaklar asrın felaketi olarak nitelendirilen
depremde görülen destek Türkiye ve Türk halkı için önemli düzeyde sempati ve
iyi niyet duygularını açığa çıkarmıştır. Hatta bu durum ilerleyen zamanlarda
devletlerarası siyasi ilişkilere de yansıyacaktır. Fakat masada önemli yapısal
ve uluslararası konular erteletilmeyecektir.
Sözüm o ki aslında Türkiye Cumhuriyeti Devleti bu zamana
kadar yapmış olduğu insani yardım diplomasisinden ve bölgesel güç konumuna
yükselmesinden ayrıca dünyada siyasetinde dengeleri belirleme potansiyelini
yakalamasından dolayı bu doğal afetin açtığı yaraların sarılmasında Suriye gibi
yalnız bırakılmamıştır.
