ABD’nin Türkiye’ye yönelik yaptırım yaparız
tehditlerine karşı ABD yöneticilerinin 1919’da İstanbul’a gelen ve daha sonra
Sivas’a Mustafa Kemal’in yanına gelip orada görüşen General J.G. Harbord’un
1920’de ABD Senatosuna verdiği raporu okumalarını tavsiye ederim.
Mustafa Kemal Paşa, Sivas Kongresi’nin bitiminden
bir hafta sonra 2 Eylül 1919’da önce İstanbul’a gelen ve daha sonra Sivas’a
geçen 46 kişilik General J.G. Harbord başkanlığındaki heyet ile bir görüşme
yapmıştır. Mustafa Kemal, Yeni Türk Devleti kurma arzusunu ayrıca ABD Manda
fikrine kesinlikle sıcak bakılmadığını ve Tam Bağımsızlık hedeflediklerini
general’e anlatmıştır. Mustafa Kemal, Hristiyan halk ile olan ilişkiler ve
işgalci devletlerin Anadolu’daki yıkıcı faaliyetlerini de bildirmiştir.
ABD heyeti daha sonra, Erzincan, Erzurum, Kars,
Erivan, Tiflis, Bakü ve Batum’a uğrayıp buralarda incelemelerde bulunup sonra
tekrar İstanbul’a geri dönmüşlerdir.
Harbord 22 Ekim 1919’da "Yakın Doğu’da Hakikatler" adındaki raporunu ABD Başkanı Wilson’a
sunmuştur.
Bu Raporda;
. Ermenilerin Anadolu’da katledildikleri
iddialarının doğru olmadığı,
. Anadolu’nun ABD için gerekli kaynaklara sahip
olmadığı,
. Anadolu’da işgale karşı mücadele edenlerin
kesin kararlı oldukları
Bilgilerine yer verilmiştir.
Harbord; incelemeleri sonucunda “Türk olsaydım bende
ancak Kuva-yı Milliyeciler gibi hareket” ederdim diyecektir. Raporunu ABD
Senatosuna göndermiş ve Senato 24 Mayıs 1920’de manda konusunu 52’ye karşı, 23
oyla reddetmiştir.
İşte ABD yöneticileri bir daha Türkiye’ye yaptırım
ya da herhangi bir tehditte bulunmadan önce tavsiyemiz 1919’da generalleri olan
Harbord’un raporunu okumalarını ve özellikle rapordaki “Anadolu’da
işgale karşı mücadele edenlerin kesin kararlı oldukları” maddesini
akıllarından çıkarmamalarını tavsiye ederiz…
