TARİH NEDİR? TARİH NASIL İLİM OLDU?

Bu konuyu detaylandırabilmemiz öncelikle tarih nedir sorusuna bir göz atmamız gerekir. Tarih; geçmişte yaşanılan olayların, olguların zaman ve mekan belirterek belgeler ışığında objektif olarak aydınlatılmasıdır. Tarih kısaca “geçmişin bilimidir.”

Tarihin birinci unsuru zamandır. İkinci unsuru ise mekandır.

Tarihin bir başka tanımını yapmak gerekirse; geçmişte cereyan eden olayları, sebep ve neticeleri ile inceleyen bir bilimdir.

Sonuçları çıkmamış hiçbir olgu tarihe mal olmamıştır. İnsanların yaşadığı coğrafi şartlar, kimlikler de tarihi farklılaştırmada önemli rol oynar. Göçler, savaşlar, fetih siyaseti kuraklık, din savaşları, haçlı seferleri örnek gösterilebilir.

Marx iktisadı tarihin belirleyicisi olarak görmüştür.

Bazısı da din savaşlarını tarihte belirleyicisi olarak görmüştür. Ama tek noktada toplamak doğru değildir. Fakat en önemli faktörlerde bunlardır.

Şu unutulmamalıdır ki; Tarih bir milletin hafızasını oluşturur, insanlara sosyal ve siyasi konularda doğru karar verebilme olanağı sağlar.

Peki tarih nasıl meydana geldi? Kim onu bilimselleştirdi? Bu konuları hep merak eden insanlar var. Günlük hayatta pek çok insan bazen siyasi olaylar neticesinde bazen de sosyal olaylar neticesinde tarih ile ilgili tartışmalar yaptığında hep bu soruyu sorarlar acaba tarih nasıl meydana geldi bir geçerliliği, güvenilirliği var mı? işte araştırmam da bu sorulara cevap vermeye çalışacağım.

Tarih nasıl meydana geldi? Bakınız Tarih İlim olarak yazıyla vaka olarak insanla başlar. Yani dünya var olduğundan beri insanlığın tarihi vardır fakat bunların yazıya geçirilmesiyle ilim niteliği kazanmıştır. İlim niteliği kazandıran ise sosyoloji ve tarih felsefesinin babası sayılan İbn-i Haldun’dur. Onun görüşüne göre; “Tarih ilmi olayların nedenselliğini ve sebeplerini derinliğine inceleyen bir ilimdir. Bu yüzden de o, felsefenin temeli ve felsefi ilimlerden biri sayılmaya layıktır.” demiştir.

İbn-i Haldun tarihi faydaları çok ve gayeleri yüksek bir ilim olarak görür. Çünkü din ve dünya işlerini sağlam temeller üzerine kurmak isteyen biri, geçmiş toplumların ahlaklarını, peygamberlerin yaşamları ve mücadelelerini, hükümdarların yönetim ve siyasetlerini, tarihe mâl olmuş kişilerin yaptıklarını ancak tarih ile bilip örnek alabilir. Tarih ile ilgilenen kişinin, doğruyu bulmak ve yanlışlara düşmekten korunmak için değişik kaynaklara ve belirli bir  sisteme, çeşitli bilgi dallarına, dikkatli, sağlam ve bilgileri iyi bir süzgeçten geçiren bakış açısına ihtiyacı vardır. Çünkü tarihi haberler konusunda sadece nakle dayanılır, toplumsal hayattaki temel örfler, siyasi ilkeler, uygarlık ve medeniyetlerin kendilerine has özellikleri dikkate alınmaz ve geçmişte olanla ölçülüp değerlendirilmezse, gelen haberlerin doğruluğundan ve yanlışa düşünülmediğinden emin olunamaz.

Sonuç olarak; Tarih bir ilimdir ve  felsefi ilimlerden sayılmaya layıktır.