İbnül
Arabi, tam adıyla Muhyiddin İbn Arabi, 12. ve 13. yüzyıllarda yaşamış önemli
bir İslam düşünürü, mutasavvıf ve filozoftur. 1165 yılında İspanya'nın Murcia
şehrinde doğmuş ve 1240 yılında Şam'da vefat etmiştir. Endülüs'te doğup büyüyen
İbnül Arabi, gençlik yıllarında çeşitli İslam bilimlerini öğrenmiş ve tasavvufa
yönelmiştir.
İbnül
Arabi, tasavvuf düşüncesinde "vahdet-i vücud" (varlığın birliği)
öğretisiyle tanınır. Bu öğreti, tüm varlığın tek bir kaynaktan geldiğini ve
aslında her şeyin Allah'ın tecellisi olduğunu savunur. Vahdet-i vücud anlayışı,
evrendeki çokluğun aslında tek bir hakikatin farklı görünümleri olduğunu ileri
sürer. Bu düşünce, İslam tasavvufunda derin izler bırakmış ve sonraki nesilleri
etkilemiştir.
Eserleri
arasında "Füsûsü'l-Hikem" ve "el-Fütûhâtü'l-Mekkiyye" en
önemlileri olarak kabul edilir. "Füsûsü'l-Hikem" (Hikmetlerin Özü),
peygamberlerin hayatları üzerinden tasavvufi düşünceleri açıklayan bir eserdir.
"el-Fütûhâtü'l-Mekkiyye" (Mekke Fetihleri) ise İbnül Arabi'nin en
kapsamlı eseri olup, tasavvuf, fıkıh, kelam ve tefsir gibi İslami ilimlerin
geniş bir yelpazesini içerir. Bu eserlerinde İslam tasavvufunun temel
kavramlarını derinlemesine incelemiş ve yorumlamıştır.
İbnül
Arabi'nin düşünceleri, kendisinden sonraki İslam düşüncesini ve tasavvuf
geleneğini derinden etkilemiştir. Onun fikirleri, sadece İslam dünyasında
değil, aynı zamanda Batı felsefesi ve mistisizminde de yankı bulmuştur. Özellikle
varlık anlayışı, insan-ı kâmil (mükemmel insan) kavramı ve marifet (ilahi
bilgi) teorisi, sonraki dönemlerde birçok düşünür ve mutasavvıf tarafından ele
alınmış ve geliştirilmiştir.
İbnül
Arabi'nin öğretileri, bazı çevrelerce tartışmalı bulunsa da, onun İslam düşünce
tarihindeki yeri ve önemi tartışılmazdır. Kendisine "Şeyhü'l-Ekber"
(En Büyük Şeyh) unvanı verilmiş olup, bu unvan onun İslam tasavvufundaki saygın
konumunu göstermektedir. Günümüzde de İbnül Arabi'nin eserleri ve düşünceleri
üzerine yapılan çalışmalar devam etmekte, onun fikirleri modern çağda yeniden
yorumlanmakta ve tartışılmaktadır.
